Baş ve boyun kanserleri çok geniş bir yelpazeyi oluşturmaktadır;
- Ağız boşluğu (oral kavite) dediğimiz dudak, dil, bademcik, damak ve ağız tabanı kanserleri,
- Burun içi ve burun derisinden kaynaklanan kanserler,
- Yüz kemikleri içindeki sinüs dediğimiz içi hava dolu boşluklardan gelişen paranazal sinüs kanserleri,
- Boğaz kanserleri (nazofarenks ve orofarenks kanserleri)
- Yemek borusunun başlangıç kısmındaki kanserler (hipofarinks kanserleri)
- Gırtlak (larinks) kanserleri,
- Kulak kanserleri,
- Tükürük bezi kanserleri,
- Tiroid bezi kanserleri,
- Boyun kanserleri bu kapsama girmektedir.
Baş ve boyun kanserleri 50 yaş üstünde ve erkeklerde daha sık görülür. Erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilen kanser türleri arasında yer almaktadır.
Sebepleri:
Sigara ve alkol tüketimi, kötü beslenme, kötü ağız hijyeni, insan papilloma virüsü (HPV) başta olmak üzere bazı virüsler, uzun süreli güneş ışınlarına ve bazı kimyasallara maruz kalma baş boyun kanserlerinin başlıca nedenleridir.
Belirtileri:
Baş ve boyunun herhangi bir kesiminde şişlik, ağız içinde, dilde veya dudakta iyileşmeyen yaralar, ağızda uyuşukluk hissi, çiğnemede ve yutkunmada güçlük, ses kısıklığı veya seste değişiklik, nefes alma güçlüğü, burun tıkanıklığı veya burun kanaması, göz çevresinde şişlik veya çift görme, kulak ağrısı, kulak çınlaması, işitme kaybı ve boyunda şişlik olabilir.
Tanısı:
Ayrıntılı bir kulak burun boğaz muayenesi, radyolojik incelemeler (ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme, pozitron emisyon tomografi), şüpheli bölgeden patolojik inceleme için parça alınarak kesin tanıya gidilir.
Tedavisi:
Baş ve boyun kanserlerinin tedavisi genellikle multidisipliner çalışma gerektirir. Kulak burun boğaz uzmanı, radyasyon onkolojisi uzmanı, medikal onkolog, radyoloji uzmanı eğer mümkünse psikolog işbirliği gereklidir. Rekonstrüksiyon gerektiren durumlarda plastik çene cerrahisi ve plastik cerrahi uzmanı da bulunmalıdır.
Baş ve boyun kanserleri için ilk seçenek cerrrahi tedavilerdir. Ancak, birçok baş ve boyun kanseri için ışın tedavisi (radyoterapi) de çok etkili bir seçenek oluşturmaktadır. Özellikle erken dönem larinks kanserleri ve nazofarinks kanserlerinin tedavisinde ışın tedavisinin rolü gün geçtikçe artmaktadır.
Baş ve boyun kanserlerinde kimi zaman tek bir tedavi yöntemi (cerrahi tedavi, ışın tedavisi veya ilaçla tedavi) yeterli olurken, kimi zaman bu tedavi seçenekleri birlikte kullanılmaktadır.
Her hasta için tedavi protokolü değişiklik gösterebilir. Kanserin evresi, kanserin tipi, hastanın yaşı, hastanın mesleği, hastanın sosyoekonomik durumu tedavi protokolünü belirlemede önemli olmaktadır.